donderdag 29 mei 2014

BERICHT

Geachte volgers, mijn blog wordt in het vervolg rechtstreeks op de site www.gerrit-vlaskamp.nl geplaatst. Ik hoop u daar weer te ontmoeten.

vrijdag 9 mei 2014

De Reigerhof

Het wordt steeds moeilijker nieuwe tuinen van Gerrit Vlaskamp te ontdekken. De grootboeken van boomkwekerij Bosgra zijn grotendeels verwerkt, maar deze administratie begint in 1861, terwijl  Vlaskamp vanaf 1854 in Friesland heeft gewerkt. Bovendien waren er meer boomkwekerijen, zoals die van Krijns in Joure. Krijns heeft geen administratie nagelaten, wel dagboeken en daar komt de naam Vlaskamp geregeld in voor, vooral in de eerste helft van de 19de eeuw, toen de vader van Gerrit, Lambertus, een boomkwekerij had in Rinsumageest.
Lambertus was ook aanlegger van tuinen zoals o.a. blijkt uit het park van Fogelsanghstate in Veenklooster, waarvan hij het laatste deel heeft aangelegd. Het eerste deel is van Roodbaard.
We moeten dus nog zoeken naar tuinen van Lambertus Vlaskamp in de eerste helft van de 19de eeuw en van Gerrit vanaf 1854.
Zo kreeg ik via Wim Brons bijgaande foto die staat in het boek 'Metslawier van toen' van Geert Jongeling. Op de foto staat boerderij de Reigerhof. Van de zoon van Geert Jongeling, Doede, kreeg ik vervolgens informatie over de boerderij. De tuin is waarschijnlijk uit de tijd van Lambertus Vlaskamp of uit de eerste jaren van Gerrit.

Hij heeft ook alle kenmerken van een Vlaskamptuin, dus misschien mogen we aannemen dat het een Vlaskamptuin is, maar we hebben geen bewijs. De foto stamt uit 1906 en de mensen op de foto zijn Sjoerd Sytsma met vrouw en kind en als ik het goed zie een arbeider.

zondag 27 april 2014

Vlaskamp in Wommels

In de gemeente Littenseradiel heeft Gerrit Vlaskamp 32 tuinen aangelegd met als hoogtepunt Mantgum, waar vrijwel alle tuinen aan de Seerp van Galamawei van zijn hand zijn. Alle reden om in het museum 'It Tsiispakhûs' in Wommels een tentoonstelling in te richten over de Vlaskamptuinen in deze gemeente. Het ontwerp van de expositie is van Nico Kloppenborg, die alle meerdere Vlaskamptuinen heeft gerestaureerd. Het is een mooie, intieme tentoonstelling geworden helemaal in de sfeer van de 19de eeuw. Ik mocht de openingshandeling verrichten door me een weg te banen door weelderig groen. Henk Bootsma maakte de foto, een compleet fotoverslag kunt u vinden op zijn site:


http://henkbootsmafotografie.nl/index.php?id=1&map=10&submap=749&big=34561

zaterdag 19 april 2014

De kerk en de pastorie van Oostermeer

In BREEDút, de dorpskrant van Oostermeer, verschenen twee artikelen van de hand van Elle Bosma  over de Vlaskamptuinen in die plaats. Uitstekend gedocumenteerde verhalen, die ook nog weer nieuws opleverden, onder andere de aantekening van de kerkvoogdij uit 1871: 'Betaald aan G.L.Vlaskamp f 39,- wegens het maken der tekening en den uitvoering van aanleg om de nieuwe kerk'. Het ging om de inrichting van 'Het Plantsoen' bij de kerk. Helaas is de tekening niet bewaard gebleven. Om de kerk heen is een groot aantal bomen en struiken geplant. De oude kerk werd afgebroken, alleen de toren bleef staan, vandaar de intrigerende eenzame toren op it Heechsân. In 1874 werd een fraai hek geplaatst voor de ingang van de kerk, gemaakt in de smederij van Benedictus Mohrmann te Leeuwarden. In 1875 werd de pastorie gebouwd en in 1876 legde Vlaskamp de tuin aan. Ook hier kwam een fraai hek van Mohrmann.
De kerkhoven die Gerrit Vlaskamp heeft aangelegd, zijn stof voor een vervolgonderzoek.
Hieronder een foto van de beide hekken, die ik kan laten zien dank zij Elle Bosma.



zaterdag 12 april 2014

Fockensstate in Beetsterzwaag.

Op de Vlaskampexpositie in het Fries Museum hangen alle tekeningen, die tot nu toe bekend zijn van Gerrit Vlaskamp, ook de tekening van Fockensstate. ( ± 1855) en heel bijzonder: de tekening, die Roodbaard maakte van de zelfde tuin (±1835)  hangt er boven. De tekeningen zijn heel lang niet te zien geweest, we zijn dan ook zeer dankbaar dat we ze van een particulier hebben kunnen lenen.

De tekening van Vlaskamp is ook uitgevoerd, want de ingang van de tuin lag bij Roodbaard rechtsonder, bij Vlaskamp middenvoor en dat is nog het geval.

vrijdag 4 april 2014

Verrassingen in Itens


Morgen is de grote dag: de tentoonstelling in het Fries Museum wordt geopend, het boek over Vlaskamp wordt gepresenteerd en op Nederland 2 is voor het eerst deel 1 van de documentaire te zien (om 10.25). Alle onderdelen hebben de zelfde titel: De vergeten tuinen van Gerrit Vlaskamp.
Is het Vlaskampverhaal nu af. Nee, de expositie in het Tsiisipakhûs in Wommels komt nog: tijdens de voorbereidingen verrast Jaap Scheffer steeds weer met belangrijke stukken uit het archief van de Doopsgezinde kerk in Itens die 150 jaar bestaat.
Zo vond hij de eerste rekening van de hand van Gerrit Vlaskamp die bekend is .
Daarop zien we, dat de tekening 12 gulden kostte en dat hij lang in Itens was om de tuin mee aan te leggen. De laatste vondst is de rekening van ene Rommert Zijlstra waar Vlaskamp in de kost was tijdens de werkzaamheden. Zo zal er in allerlei kerkarchieven nog veel liggen, er blijft dus werk aan de winkel. Maar morgen eerst de grote dag en vanavond vertel ik alvast wat over het project in het programma Bynt van Omrop Fryslân

donderdag 27 maart 2014

Museum 'It Tsiispakhûs' in Wommels

De expositie in het Fries Museum nadert met rasse schreden, er wordt heel hard gewerkt om alles op tijd klaar te krijgen. De bruiklenen zijn binnen, spannend, alle negen tekeningen die nog bekend zijn van Gerrit Vlaskamp worden getoond en ook een paar verrassingen.
Maar niet alleen het Fries Museum eert Gerrit Vlaskamp, ook museum It Tsiispakhûs in Wommels.
In de gemeente Littenseradiel heeft Gerrit vele tuinen aangelegd, met als hoogtepunt Mantgum, waar aan de Seerp van Galemawei vrijwel alle tuinen van zijn hand zijn. Ed Nijpels noemde dit dan ook de mooiste straat van Friesland. Vroeger heette de straat  'De Villalaan'.
Ik wil u één van de mooiste foto's uit de gemeentecollectie niet onthouden, hij wordt natuurlijk ook getoond in de tentoonstelling.



zondag 16 maart 2014

Solco Tromp in Balk

Ook kleine bestellingen in de boeken van Bosgra kunnen interessant zijn. Zo vond ik een bestelling uit 1869 van dokter Solco Tromp uit Balk voor 10 perenbomen. Het is de eerste bestelling die ik vond voor de dokter, maar het is vast niet de eerste keer dat Gerrit Vlaskamp en hij contact hadden. De boeken van Bosgra beginnen in 1861, het doktershuis is gebouwd in 1832, Vlaskamp is zijn carrière in 1854 begonnen. Het is niet logisch dat een arts uit Balk via een tuinarchitect uit Hardegarijp perenbomen bestelt bij een boomkweker in Bergum, terwijl er in Joure ook een boomkwekerij ligt, die van Krijns. Ik denk dan ook, dat de tuin tussen 1854 en 1861 is aangelegd en dat Tromp in 1869 nog eens 10 perenbomen heeft besteld. Ook voor pomologen is het natuurlijk leuk om eens in de boeken van Bosgra te neuzen, ze liggen bij Tresoar in Leeuwarden en zijn dus voor iedereen in te zien. Zie ook de mooie site 'langsdeluts' van Johan Groenewoud.


zaterdag 8 maart 2014

De vergeten tuinen van Gerrit Vlaskamp

Met een variatie op het Friese liedje 'Alwer in Fries' van Bauke en Greetje, zou ik kunnen zeggen 'Alweer een boek'. Ditmaal 'De vergeten tuinen van Gerrit Vlaskamp', geschreven door een keur aan deskundigen, te weten Alice Booij, Jan Holwerda, Nico Kloppenborg, Kees Kuiken, Yme Kuiper, Frans Leenders, Aly van der Mark, Rita Mulder-Radetzky, Carla S. Oldenburger-Ebbers, Willemieke Ottens, Trudy van Riemsdijk-Zandee, Willem van Riemsdijk en Landschapsbeheer Friesland.Het ligt nog bij de drukker, maar ik kan in ieder geval het omslag laten zien. Het boek wordt gepresenteerd tijdens de opening van de expositie over Vlaskamp in het Fries Museum op 5 april. Het boek wordt uitgegeven door de Afûk onder redactie van Ernst Bruinsma en Yme Kuiper.


zaterdag 22 februari 2014

Borniastate

Tot mijn verrassing las ik in het pas verschenen boek 'Landgoed Martenastate Koarnjum' van Peter Karstkarel, dat Gerrit Vlaskamp ook de tuin bij Borniastate in Leeuwarden heeft ontworpen. Ik had het wel eens gehoord, maar de tuin, of liever gezegd, het park, stond niet in de boeken van Bosgra.
Karstkarel vertelde me dat hij het had gevonden in de dagboeken van architect Kramer.
Gerrit Vlaskamp werkte vaker samen met Kramer, hij heeft ook de tuin bij zijn huis ontworpen.
Binnenkort ga ik die dagboeken lezen, wie weet wat er nog meer boven water komt.
In de tuin van Borniastate stond een prieel, duidelijk geïnspireerd door de tuinsieraden van Van Laar.

 


Een soortgelijk prieel stond in het parkje, dat vroeger tegenover het station in Leeuwarden lag, zie foto.
Ik heb het altijd al een Vlaskampparkje gevonden, maar tot op heden is er geen bewijs voor.
En zo werpt ook dit antwoord (Borniastate had een Vlaskamptuin) weer vele vragen op.

vrijdag 14 februari 2014

State Tjessens

Al omstreeks 1770 is de eerste Vlaskamp naar Friesland gekomen. Lambartus Gerrits Vlaskamp werd in 1746 geboren in Breedenbroek bij Varsseveld, hij was een zoon van Gerrit Lambartus Vlaskamp, een boer die 19 kinderen had. Lambartus en zijn broer Arent zagen geen toekomst in de Achterhoek en beproefden hun geluk in het Westland, waar ze tuinman werden op de grote buitens die daar lagen.
Lambartus was de eerste die naar het Noorden trok, naar state Tjessens bij Holwerd. Vijf jaar later volgde zijn broer Arent (hij werd een paar jaar later de laatste hortulanus van de universiteit van Franeker). Een paar jaar geleden kreeg ik een bijzondere ansichtkaart van State Tjessens. Op de voorkant staat een bospad, maar de achterkant is veel interessanter, want daar heeft iemand in 1918 de situatie getekend zoals die was voor de afbraak van de state.




maandag 3 februari 2014

Staniastate

Na een vakantie en de griep zijn we weer een maand verder en dat terwijl er zulk leuk nieuws is, waar ik uw hulp bij nodig heb.
Landschapsarchitect Els van der Laan is in het bezit van een kopie van een tekening van Staniastate van de hand van Lucas Roodbaard, waar Gerrit Vlaskamp een boomgaard overheen getekend heeft.
De boomgaard is in 1883 aangelegd op verzoek van Wilco van Welderen Rengers, de burgemeester van Leeuwarden.
De originele tekening is zoek, maar we zouden hem natuurlijk graag willen exposeren in het Fries Museum. Mijn vraag is dus: Wie weet waar de originele tekening is?

woensdag 1 januari 2014

Gerrit Vlaskamp in 2014

Sinds vier jaar staat mijn leven in het teken van een oudoom van Ids (mijn echtgenoot), van wie we daarvoor niets wisten. Gerrit Vlaskamp was zijn naam en alle inspanningen van de afgelopen jaren moeten dit jaar uitlopen in een expositie in het Fries Museum, een documentaire en een boek. Aan alle drie wordt hard gewerkt.
Het is een verhaal met ups en downs. De vader van Gerrit stierf in Veenhuizen, zijn zuster Jelske in het oude- mannen en vrouwenhuis in Utrecht. Vier jaar geleden waren het onbekende voor me, nu zijn het bijna levende wezens.
Ik kreeg een fotoalbum van een ver familielid, Anneke Wiersma, met twee foto's van Gerrit. De ene foto is zo langzamerhand bekend omdat hij in allerlei publicaties gebruikt is, de andere niet, daarom aan het begin van het Vlaskampjaar de onbekende foto. Ik denk dat hij hier iets ouder is, zijn inhammen zijn wat dieper.